Μια συχνή ερώτηση που αντιμετωπίζουν όσοι ασχολούνται με την εκπαίδευση σκύλων ανίχνευσης ναρκωτικών ουσιών είναι αν εθίζουν τους σκύλους στα ναρκωτικά!!! Η απάντηση είναι φυσικά ΟΧΙ.

Η ανεύρεση όλων των προϊόντων δεν είναι παρά μόνο η δημιουργία προσδοκιών για μια οσφρητική «εικόνα» μέσω της επιβράβευσης της, κατά την διάρκεια της εκπαίδευσης. Γι’ αυτό τον λόγο, η εκπαίδευση ενός σκύλου στην ανίχνευση γίνεται μόνο με θετικό τρόπο. Δεν γίνεται να αναγκάσουμε έναν σκύλο να χρησιμοποιήσει την μύτη του!!!

Το παζλ της εκπαίδευσης ενός σκύλου ανίχνευσης μιας οποιασδήποτε οσμής (τρούφας, εκρηκτικών, ναρκωτικών, βιολογικού υλικού κοκ), περιέχει τρία βασικά στοιχεία

  1. την ένδειξη,
  2. τα μοτίβα έρευνας,
  3. τη διαδικασία αποτύπωσης της οσμής.

Υπάρχουν αρκετές προσεγγίσεις στην εκπαίδευση ενός σκύλου στην ανίχνευση οσμής. Κάποιοι για παράδειγμα εκπαιδεύουν ξεχωριστά κάθε στοιχείο, άλλοι εκπαιδεύουν δυο ή και τρία στοιχεία ταυτόχρονα, χωρίς υποχρεωτικά να ακολουθούν την παραπάνω σειρά. Η επιλογή του σκύλου, του συστήματος εκπαίδευσης και η σχέση που έχουμε αναπτύξει με τον σκύλο θα καθορίσει την ποιότητα του αποτελέσματος.

Πάμε να αναλύσουμε το πρώτο στοιχείο της εκπαίδευσης ενός σκύλου στην ανίχνευση των οσμών.

Η ένδειξη

Ως ένδειξη, στην εκπαίδευση ενός σκύλου στην ανίχνευση οσμών, εννοούμε τη συμπεριφορά του σκύλου που προκαλείται από την ύπαρξη μορίων οσμής ενός προϊόντος αφού προηγουμένως έχουμε αποτυπώσει. Η συμπεριφορά της ένδειξης ιδανικά πρέπει να πραγματοποιείται από τον σκύλο ανίχνευσης στο πλησιέστερο σημείο ενός προϊόντος ή υλικού με σκοπό την ευκολότερη ανεύρεση από τον χειριστή του ή της ομάδας για την διαχείριση του (εκρηκτικά, DNA κ.α.).

Η συμπεριφορά της ένδειξης ποικίλει ανάλογα με την εκπαιδευτική προσέγγιση και διακρίνεται κυρίως σε ενεργητική, παθητική και προενεργητική.

Α) Ενεργητική ένδειξη

Η ενεργητική ένδειξη είναι η συμπεριφορά στην οποία κατά την ανεύρεση ενός προϊόντος ο σκύλος έρχεται σε επαφή με το σημείο απόκρυψης του (πχ ξύσιμό, δάγκωμα). Η ενεργητική ένδειξη παρόλο που ήταν «δημοφιλής» για αρκετές ειδικότητες σκύλων ανίχνευσης, πλέον εγκαταλείπεται αφενός για την διαφύλαξη του Θεμελιώδους Δικαιώματος της Ιδιοκτησίας και αφετέρου για την αποφυγή αποζημιώσεων, λόγω καταστροφών στα σημεία απόκρυψης των προϊόντων. Επιπρόσθετα, η ενεργητική ένδειξη του σκύλου, ανάλογα με το προϊόν που ανιχνεύει, μπορεί να δημιουργήσει αυξημένη επικινδυνότητα ή να καταστήσει το προϊόν πλήρως ή μερικώς μη αποδεκτό (πχ DNA, τρούφα κ.α.).

Β) Παθητική ένδειξη

Η παθητική ένδειξη είναι η στατική συμπεριφορά του σκύλου στο σημείο απόκρυψης ή εύρεσης του προϊόντος έχοντας το ρύγχος προς την κατεύθυνσή του προϊόντος, έως ότου επιβραβευθεί ή ανακληθεί από τον χειριστή του.  Για λόγους ακρίβειας, όσο πιο μικρή είναι η απόσταση του ρύγχους του σκύλου από το σημείο απόκρυψης, τόσο πιο αποτελεσματική είναι η ανεύρεση του προϊόντος. Την παθητική ένδειξη θα την χωρίσουμε σε δύο επιμέρους συμπεριφορές, το «κάθισμα» και το «πάγωμα» ή «focus» του σκύλου.

Το «κάθισμα» είναι μία ιδανική ένδειξη όταν ο σκύλος μπορεί να υποδείξει το σημείο απόκρυψης με ακρίβεια όπως αναφέραμε παραπάνω. Σε περιπτώσεις που το φάσμα της έρευνας περιέχει υψηλότερα σημεία από το ύψος του σκύλου ή πολύ πιο χαμηλά σημεία για το ύψος του, τότε μπορεί να αντιμετωπίσουμε προβλήματα ακρίβειας στην ένδειξη και για τον λόγο αυτό προτιμάμε την εκπαίδευση του «παγώματος» ή «focus», δηλαδή την ακινητοποίηση του σκύλου, ανεξάρτητα από την στάση του σώματος του, εφόσον παραμένει το ρύγχος του όσο το δυνατόν πιο κοντά στο σημείο απόκρυψης του προϊόντος.

Γ) Προενεργητική ένδειξη

Η προενεργητική ένδειξη είναι η ακινητοποίηση του σκύλου στο πλησιέστερο σημείο απόκρυψης ή εύρεσης και η ειδοποίηση του χειριστή μέσω γαυγίσματος. Η ένδειξη αύτη χρησιμοποιείται συνήθως στην ανεύρεση ατόμων, όπου σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να έρχεται σε επαφή με αυτά, για την διαφύλαξη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων. Αντίθετα, πρέπει να μένει σε απόσταση, για λόγους ασφαλείας, ακόμα και όταν πλησιάζουν τον σκύλο διατηρώντας τα κριτήρια της ένδειξης (γαύγισμα).

Η προσέγγιση για την εκπαίδευση της ένδειξης θα καθορίσει ποιοτικά τα αποτελέσματα της έρευνας. Γι’ αυτό πριν προχωρήσετε στην εκπαίδευση ενός σκύλου στην ανίχνευση διαλέξτε πως ακριβώς θέλετε να συμπεριφέρεται ο σκύλος σας.